Foxconn İşçileri

Bilişim Sektöründe Gerçekler...!

Rong Bo. Ma Xianqian. Li Hongliang. Tian Yu. Li Wei. Liu Zhijun. Rao Shuqin. Ning. Lu Xin. Zhu Chenming. Liang Chao. Nan Chang. Li Hai. He. Chen Lin. Liu. Liu Ming.

Yukarıda isimleri belirtilen 17 Foxconn işçisi, ağır çalışma koşulları nedeniyle intihar etti; 13’ü öldü. İntiharlara kadar Apple ürünlerinin imalatçısı olan Foxconn şirketinin adı pek bilinmiyordu. Tüketiciler için iPhone, Steve Jobs’tu! iPhone’larının parlak ekranından Foxconn işçilerini görebilmeleri imkansızdı.

Peki bu 17 işçiyi intihara sürükleyen nedenler neydi? Bu sorunun yanıtı, Foxconn’un ve Çin’in UDİ’deki yeriyle ilişkilidir.

Foxconn, Tayvanlı bir şirkettir. Çeşitli elektronik cihazları üretmekte ve satmaktadır. 995000 çalışanı vardır. Şirketin sahibi Terry Gou, dünyanın 184. zenginidir ve Forbes’ın 2012 verilerine göre serveti 5.5 milyar dolardır. iPad, iMac, iPhone ve Kindle’ın yanı sıra çeşitli oyun konsolları da imal etmektedir. Başlıca müşterileri arasında Apple, Dell, HP, Motorola, Nokia, Sony ve Sony Ericsson vardır.

Çin, EİT sektöründe önemli bir aktördür; fakat ABD (donanım, yazılım, yarı iletken, yazılım hizmetleri ve telekomünikasyon teçhizatı), Tayvan (donanım) ve Japonya (tüketici elektroniği) tarafından kontrol edilen sektörde belirleyici bir rolü yoktur. Ancak montaj hatlarında kullanılan ucuz iş gücüyle doğrudan yabancı yatırımları çekmektedir.

İlkel birikim, üreticiyi üretim araçlarından ayıran ve sermayenin hizmetine sokan tarihsel bir süreçtir. Çin’de bunun bir örneği yaşanmaktadır. 2001-2005 yılları arasında hükümet politikaları sonucunda 40 milyon köylü topraklarından kopartılmıştır ve çalışmak için şehirlere gitmek zorunda kalmıştır. Özellikle son yıllarda tarım, balıkçılık ve madencilik istihdamında bir düşüş gözlemlenirken imalat ve vasıfsız hizmetlerde bir istihdam artışı olmuştur. Foxconn gibi şirketler köylerinden kopartılan ve emek güçlerini satarak yaşamaya mecbur bırakılan bu işçileri çalıştırmaktadır.

Bu şirketlerde, düşük ücretlerin ve zorunlu, karşılığı ödenmeyen fazla mesailerin yanında çalışma kanunlarına da uyulmamaktadır. Vardiyaların sık sık değişmesi, günde 10 saatten fazla çalışma, molaların yetersizliği, montaj hatlarındaki monoton işler ve kullanılan kimyasal maddelerin olumsuz etkileri intiharlar hakkında ipucu vermektedir. Meslek lisesi öğrencileri okul yönetimlerinin zorlamalarıyla montaj hatlarında çalıştırılmaktadır. Birbirini tanımayan işçiler mesai sonrasında 6-22 kişilik koğuşlarda kalmaktadır.

İntihar girişiminde bulunan Tian Yu adlı genç kız, her gün sabah 7’den akşam 7’ye kadar çalıştığını, çalışma hızından memnun kalmayan gözetmenlerce azarlandığını, maaşını zamanında alamadığını söylemektedir.

Siparişlerin teslim zamanı yaklaştıkça çalışma şartları daha da ağırlaşmaktadır. iPhone 5 siparişlerini yetiştirmek için 30 gün aralıksız çalışılmıştır; 30 gün boyunca çalış, uyu, çalış… Taylorcu ilkelerin etkisi altında son derece katı bir işyeri gözetimi vardır. Sürekli yeni hedefler konmakta, işçiler daha fazla üretmeye zorlanmaktadır.

Sorun Apple ya da Foxconn ile sınırlı değildir. Foxconn sadece bir örnektir. AMD, Fujitsu Siemens ve Intel için anakartların, çiplerin ve grafik kartlarının montajını yapan Excelsior Electronics firmasında da benzer çalışma koşulları geçerlidir.

Foxconn’daki intiharların artmasından sonra denetimler de artmıştır. Bu denetimler sonucunda çıkan bazı eleştirel raporların yanı sıra, şirketleri aklamaya yönelik raporlar da çıkmıştır. Adil Emek Birliği’nin (Fair Labor Association) en büyük bağışçıları, denetlediği şirketlerdir. Bu durum, doğal olarak sonuçları da etkilemektedir. Raporlarda, çalışma koşulları hakkında pembe bir tablo çizilmektedir. En ilginci de Apple’ın tedarikçileri hakkında hazırladığı rapordur. Apple, gururla “haftada en fazla 60 saat çalışma” hedefine %92 oranında erişildiğini söylemektedir. Fakat uluslararası çalışma kanunlarında bu sınır 48 saattir. Apple, kuralsızlığı kural haline getirip, bundan başarı olarak söz etmektedir. Ayrıca Apple, işçi intiharlarını kişisel bir soruna indirgemektedir: Apple’a göre işçiler, yetersiz ücretler, uzun çalışma saatleri, yetersiz beslenme ve insanlık dışı çalışma koşulları nedeniyle değil, genç ve cahil oldukları için intihar etmişlerdir; psikolog yardımıyla intiharların önüne geçilebilir!