Ubuntu Komutları
Temel Komutlar
pwd --> Hangi dizinde olduğunuzu gösterir
ls --> Home(Başlangıç) içerisindeki klasör ve dosyaları listeler
mkdir --> Bulunduğunuz dizine klasör ekler
cd --> Klasörlerin içine girmenizi sağlar
gedit --> Text Editörün açabileceği her türlü dosyayı açar
cp --> Copy'nin kısaltmasıdır ve dosyalarınızı kopyalamanızı sağlar
cp deneme1 deneme2 // Burada deneme1 deneme2 ye kopyalanır
mv --> Move'un kısaltmasıdır ve dosyalarınızı taşımanızı sağlar
mv deneme1 deneme2 // Burada deneme1 deneme2 ye taşınır
rm --> Remove'un kısaltmasıdır ve silme işlemini yapar
rm deneme1// deneme1 silinir
Yükleme işlemleri için
.bin dosyaları için:
cd komutu ile .bin uzantılı dosyanın olduğu klasöre giriyoruz ardından .bin dosyasının önüne ./ getirerek çalıştırıyoruz
./example.bin
.sh dosyalari icin:
sudo sh example.sh
.deb uzantili dosyalar icin:
sudo dpkg-i example.deb
tar dosyasını açmak için:
tar xvzf example.tar
bz2 dosyasını açmak için:
tar xvjf example.bz2
Root olmak icin:
sudo su
sudo -i
sudo bash
komutlarından birini yazarak şifrenizi girmelisiniz
Root olarak sistem klasörlerine erişmek için:
sudo nautilus
komutunu vermeniz yeterli olacaktır
Eksik veya hatalı yüklemeleri kontrol etmek için:
sudo apt-get install -f
Ubuntu'da dosya veya klasör gizlemek:
Dosya ya da klasörün isminin başına .(nokta) koymalısınız
Gizli dosyaları görmek veya tekrar gizlemek için "Ctrl + H" tuşlarına birlikte basmalısınız
Bu yöntem daha çok sistem dosyaları için kullanılmaktadır
Ubuntu'da Program Kurmak
Ubuntu Yazılım Merkezi adı verilen program ekleme/kaldırma aracı vasıtasıyla kolayca indirilip kurulabilirler ya da kaldırılabilirler.
Ubuntu Yazılım Merkezi'ni açmak için Başlat çubuğundaki simgesine tıklayabilirsiniz ya da seçke menüsündeki arama kutucuğunu kullanabilirsiniz.
Diğer Kurulum Yöntemleri
Programın web sitesinden Ubuntu sürümünü indirerek yüklemek
Google Chrome , Opera Bu gibi yazılımların web sitesinden programın .deb uzantılı Ubuntu sürümünü bilgisayarınıza indirdikten sonra sadece çift tıklayarak kurabilirsiniz.
Yeni bir İnternet (PPA) deposu eklemek
Yazılım Kaynakları iletişim kutusu "Diğer Yazılımlar" sekmesi
Çeşitli nedenlerle (lisans kısıtlaması, yazılımın kararlı bir düzeyde
olmaması, vb.) Ubuntu depolarında yer almayıp herhangi bir
gönüllü kişi ya da topluluğun İnternet deposunda bulunabilir.
Ubuntu'nun resmi depoları haricindeki bu depolara PPA
(Kişisel Paket Arşivi) deposu denilir. Bu durumda eğer söz konusu
depodaki paketlerin Ubuntu ile düzgün çalışıp test edildiğinden
eminseniz ve söz konusu yazılım kaynağına güveniyorsanız bu
depo adresini, yazılım kaynaklarınıza ekleyebilirsiniz.
Sisteme yeni bir depo ekleme işlemi Uçbirim komut satırı üzerinden
gerçekleştirilebilir. Bunun için alttaki gibi bir kod kullanılır.
sudo add-apt-repository yeni_deponun_PPA_adresi
Herhangi bir yazılım deposu ekledikten sonra paket depolarını güncellemeniz gereklidir, bunun için alttaki komut kullanılır.
sudo apt-get update
Kurmak istediğiniz yazılımı artık Ubuntu Yazılım Merkezi'ni kullanarak ya da uçbirimde alttaki komutu kullanarak kurabilirsiniz.
sudo apt-get install paket_adı
Kaynak koddan yazılım derlemek ve kurmak
Linux sürümü bulunan açık kaynak kodlu yazılımların kaynak kod paketleri bu yazılımların İnternet sitelerinde, genellikle tar.gz biçiminde arşivlenmiş olarak indirilmeye sunulurlar. Programın kaynak kodlarını barındıran bu arşiv paketleri; deb, rpm gibi uzantılı paketlerin aksine derlenmemiş yani kurulmaya hazır bir halde olmayan ham dosyalardır. Bu tür peketlerin Ubuntu gibi her çeşit Linux dağıtımına derlenerek kurulması mümkündür.
Kaynak koddan yazılım derleme ve kurma işlemi, Uçbirim gibi komut satırları üzerinden gerçekleştirilen ve biraz deneyim gerektiren bir işlemdir. Genellikle aşağıda sıralanan komutlar yardımıyla gerçekleştirilir. Farkı yazılımlar için farklı işlemler yapmak gerekebilir. Tar.gz , tar.bz2 gibi uzantılı kaynak kod paketlerinin içinde genellikle programın nasıl kurulabileceği anlatan install, readme, configure gibi bir ada sahip dökümanlar bulunur. Bu dökümanlardan net bilgi edinilebilir.
Kaynak koddan (.targz vb.) yazılım kurmak
1. Programın kaynak kod paketini İnternet sitesinden indirin (genelde tar.gz uzantılıdır)
2. İndirdiğiniz arşive sağ tıklayıp "Buraya çıkart" seçeneğine tıklayarak bir klasöre çıkartın.
3. Şimdi komut satırı üzerinden söz konusu klasörün içine girmemiz gerekiyor. Bunun için Uçbirim komut satırı ekranını açın. Eğer söz konusu klasör, masaüstünüzde ise alttaki komutu kullanabilirsiniz:
cd ~/Masaüstü/klasörün_adı
4. Sırasıyla aşağıdaki adımları gerçekleştirin.
configure adımı
Program derlenmeden önce gerekli kütüphaneler ve bağımlılıklar kontrol edilir.
./configure
Eğer eksik bir şeyler varsa kurmanız gerekir.
make adımı
Make aşaması için derleme yapacak paketleri kurmanız gerekir:
sudo aptitude install build-essential
Daha sonra make adımına geçebiliriz.
make
Böylece program derlenmiş olur.
make install adımı
Derlenen program alttaki komut yardımıyla sisteme kurulur.
sudo make install
.bin, .sh, .run uzantılı paktlerin kurulumu
Nadiren de olsa bazı yazılım üreticileri, Linux için .bin, .sh, .run uzantılı sürümler yayınlayabilmektedir. Bu tür yazılım paketleri diğer Linux dağıtımlarında olduğu gibi Ubuntu'ya da kurulabilir. Bunun için öncelikle dosyaya sağ tıklayıp "Özellikler > Erişim Hakları" yolu izlenerek orada yer alan "Çalıştırılabilme" seçeneği açık hale getirmelisiniz. Dosyayı bu şekilde çalıştırılabilir hale getirdikten sonra çift tıklayarak çalıştırmayı deneyebilirsiniz eğer çalışmazsa dosyayı bir Uçbirim komut satırı penceresi içine sürükleyip bırakarak çalıştırabilirsiniz. Ayrıca bu tür program paketleri, üstte anlatıldığı gibi çalıştırılabilir hale getirildikten sonra komut satırında dosya adının başına "./" eklenerek de çalıştırılabilir. Yani;
-
bin dosyası için: ./dosyanın_adı.bin
-
sh dosyası için: ./dosyanın_adı.sh
-
run dosyası için: ./dosyanın_adı.run
http://wiki.ubuntu-tr.net/ alınmıştır.
